İçindekiler
Bosna-Hersek Ekonomik ve Siyasi Hayat, İklimi, Yaşamı, Nüfusu
51.147 km2 lik yüzölçümün sahip olan Bosna-Hersek, 1992 yılına bağımsızlığını ilan etmiştir. Güneyde Neum şehri ile Adriyatik Denizi’ne kıyısı bulunmasına rağmen limanı yoktur. Sırbistan, Hırvatistan ve Karabağ ile komşudur. Yaklaşık nüfusu 4,5 milyondur. Saraybosna ülkenin başkentidir ve resmi para birimi olarak Konvertibıl Euro kullanılmaktadır. Saraybosna ülkenin hem başkenti hem de çeşitli kültür, sanat festivallerin ev sahibidir. Aynı zamanda ülkenin en büyük şehridir ve nüfusu 500 bin civarındadır. Banyaluka ve tarihi Mostar kentleri de, Saraybosna’dan sonraki diğer büyük ve önemli şehirlerdir.
Bosna halkının kökenleri Slav ırkına dayanmaktadır. Şu anki Bosna-Hersek halkı üç etnik gruptan oluşmaktadır. Ülkenin yarısına yakınını Boşnaklar, diğer kısımları da Sırplar ve Hırvatlar oluşturmaktadır. Ülkede konuşulan diller de bu üç etnik grubun ana dillerdir. Boşnaklar’ın çoğu Müslüman’dır. Hırvatlar Katolik, Sırplar ise Ortodoks inancına sahiptir. Müslüman Boşnakların konuştukları dil “Boşnakça”dır. Bu çok kültürlü ve etnik zenginliğe sahip ülkenin kuzey kısmı “Bosna”, güneyi ise “Hersek” olarak adlandırılmıştır.
Bosna-Hersek ülkesinin idaresi iki devlet tarafından gerçekleştirilmektedir. Bosna-Hersek Federasyonu ve Sırp Cumhuriyeti olarak iki ayrı merkezi yönetim olması Dayton Anlaşması’ndan sonra gerçekleştirilmiştir. Ülke topraklarının % 51’i Bosna-Hersek Federasyonu’na aitken, Sırp Cumhuriyeti de toprakların % 49’una sahiptir. Dayton Anlaşması ülkedeki iç savaşın ve karışıklıkların düzenlenmesi ve barışçıl bir çözüm getirilmesi için imzalanmış ve anlaşmadan sonra Bosna-Hersek Federasyonu toplam 10 ayrı kanton bölgeye ayrılmıştır. Yine aynı anlaşmayla Sırp Cumhuriyeti kurulmuş ve özerk bir bölge olan Brcko bölgesi oluşturulmuştur. Dayton Anlaşması’ndan sonra bölgedeki barış ve huzurun sağlanması açısından kurulan Bosna-Hersek Yüksek Temsilciliği ve Üçlü Cumhurbaşkanlığı Konseyi de ülke yönetiminde önemli kuruluşlardır.
Merkezde genellikle dağlarla çevrili olan Bosna-Hersek’in iklimi tipik bir karasal iklimdir. Yazları sıcak ve kurak, kışlar ise soğuk ve yağmurlu geçer. Ancak Bosna-Hersek’te neredeyse her ay yağış vardır. En yağışlı ay olan Haziran ayının aksine Aralık ayı da bir o kadar kurak geçmektedir. Yaz mevsiminde ortalama hava sıcaklığı 30 dereceleri görürken, kışın -20 derecelere kadar inebilir. Bosna-Hersek’in kuzey kısımlarında görülen karasal iklim güneye inildikçe yerini Akdeniz iklimine bırakır. Güneydeki ılıman iklim bölgede üzüm bağları ve meyve, sebze yetiştirmeye olanak tanımaktadır. Bütün ülkede yaygın olan hayvancılık aynı zamanda önemli bir gelir kaynağıdır.
Savaş öncesinde ağır sanayinin yönlendirdiği Bosna-Hersek Ekonomisi gerek savaşın verdiği hasar gerekse değişen çağa ayak uydurma düşüncesiyle, bugünlerde yerini turizm, bankacılık, enerji ve hizmet ekonomisine yönlendirmiştir. Ülkenin Metalurji sanayisi ve Kimya sanayisi açısından sahip olduğu önemli kuruluşlar vardır. Ülkenin diğer ekonomik değerleri arasında tütün, hayvancılık, demir-çelik, şeker sayılabilir. Ülke ekonomisinin büyük bölümünü oluşturan tarım da son derece önemlidir. Patates ve tahıl ekonomik açıdan önemli tarım ürünleridir.
